Новости
Поздравляем
с 80-летним юбилеем!
6 марта 2025 года советнику президента по науке и международным связям, доктору технических наук, профессору Баймухамедову Малику Файзуловичу исполнилось 80 лет.
Уважаемый Малик Файзулович, от всей души поздравляем Вас с 80-летним юбилеем!
Это знаменательное событие, которое свидетельствует о том, как много вы сделали для науки и образования.
Мы гордимся тем, что Вы являетесь частью нашей команды и вносите свой вклад в развитие нашего университета.
Желаем Вам крепкого здоровья, счастья и благополучия. Пусть каждый день будет наполнен радостью и новыми открытиями.
11 марта 2025г.
С праздником 8 марта!
5.12.2024г
5 декабря состоялась Международная научно – практическая конференция «Алдамжаровские чтения – 2024», посвященная 25-летию Костанайского социально-технического университета имени академика Зулхарнай Алдамжар. Тема конференции — «Научно-технологические приоритеты: развитие атомной энергетики и промышленного сектора страны».
Цель конференции: актуальные проблемы интеграции инженерно-технического образования с наукой и производством, пути решения основных проблем развития промышленного комплекса.
Министр науки и высшего образования, Саясат Нурбек, прислал поздравление с 25-летием Костанайского социально-технического университета имени академика Зулхарнай Алдамжар.
Президент университета, Алдамжар Б.З. награждена ведомственной наградой МНВО — Нагрудным знаком «Ибрай Алтынсарин»!
ӘОЖ 330.59
DOI
Ажибаева Г.М., доцент, менеджмент магистрі,gulzhan121983@mail.ru
ХАЛЫҚТЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ САУАТСЫЗДЫҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕР ЕТУІ
Андатпа. Қаржылық сауатсыздық-бұл жеке қаржыны басқаруда білім мен дағдылардың жетіспеушілігі, бұл қолма-қол ақшаны тиімсіз пайдалануға, қарыз жүктемесінің өсуіне және алаяқтық схемаларға осалдыққа әкеледі. Халықтың қаржылық сауатсыздығы әлеуметтік-экономикалық жағдайға айтарлықтай теріс әсер етеді. Жеке тұлғалардың қаржылық білімінің төмендігі олардың ақшаны тиімсіз басқаруына, қарызға тәуелділіктің артуына және жинақтау мәдениетінің болмауына әкеледі. Бұл өз кезегінде халықтың әлеуметтік осал топтарының көбеюіне, тұтынушылық несиелердің шамадан тыс өсуіне және экономикалық теңсіздіктің ұлғаюына алып келеді. Мақалада халықтың қаржылық сауатсыздығының әлеуметтік-экономикалық жағдайға әсері қарастырылады. Қаржылық білімнің жеткіліксіз деңгейі жеке қаржыны тиімсіз басқаруға, шамадан тыс қарызға және алаяқтық схемаларға осалдыққа әкеледі. Қаржылық сауатсыздық азаматтардың әл-ауқатының төмендеуіне, ұлттық экономикадағы әлеуметтік теңсіздік пен тұрақсыздықтың өсуіне ықпал етеді. Мақалада Қазақстандағы өзекті ахуал, мемлекеттік деңгейде қабылданатын шаралар, сондай-ақ халық арасында қаржылық сауаттылықты арттыру қажеттілігі талданады.
Түйін сөздер: азаматтардың әлеуметтік әл-ауқаты, қаржылық сауаттылық, қаржылық сауатсыздық, әлеуметтік-экономикалық жағдай, жеке қаржы, қаржылық тәуекелдер, қарыз жүктемесі, экономикалық тұрақтылық, қаржылық білім, тұтынушылық несие, экономикалық теңсіздік, жинақтау мәдениеті, қаржылық алаяқтық, қаржылық пирамида.
УДК 37.032
DOI
Азатаева К. Б., магистр образования, доцент,azataeva_kb@mail.ru
УСТОЙЧИВОЕ РАЗВИТИЕ В КАЗАХСТАНЕ И ОБРАЗОВАНИЕ: ПУТИ ИНТЕГРАЦИИ И ВЫЗОВЫ
Аннотация. Статья рассматривает вопросы устойчивого развития и образования в Казахстане. Особое внимание уделено концепции устойчивого развития и его влиянию на образовательную систему. Автор обсуждает, какие меры необходимо принять в сфере образования для обеспечения экологической и социальной устойчивости. Кроме того, в статье предлагаются рекомендации по внедрению образовательных программ и методических подходов для реализации целей устойчивого развития в Казахстане. Рассматриваются вопросы повышения экологической грамотности среди школьников и формирования общей экологической ответственности в обществе. Также обсуждаются сложности и возможности внедрения идей устойчивого развития в систему образования.
Ключевые слова: Устойчивое развитие, экологическое образование, социальная устойчивость, образование в Казахстане, интеграция, экологическая грамотность, образовательные программы, экологическая ответственность, цели устойчивого развития, образовательная система
УДК 338.45
DOI
Айтбенова А.А., старший преподаватель, aya81aa@gmail.com
РАЗВИТИЕ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНОЙ ОТРАСЛИ В КОНТЕКСТЕ ЦИФРОВИЗАЦИИ И ЗАРУБЕЖНОГО ОПЫТА
Аннотация. Цифровизация открывает новые возможности и способы ведения бизнеса во всех отраслях экономики. Данный процесс не обходит стороной и железнодорожную отрасль. Критичность цифровизации этой отрасли объясняется повсеместным использованием железнодорожного транспорта, возрастающими потребностями в качестве и скорости предоставления транспортных услуг. Настоящая статья посвящена анализу приоритетных направлений цифровой трансформации железнодорожной отрасли. Были выделены ключевые тренды цифровой трансформации, приоритетные направления научно-технологического развития. Целью данной статьи является описание проведённого трёхуровневого исследования перспектив научно-технологического развития железнодорожной отрасли в контексте цифровизации экономики на основе применения методов системного анализа международного опыта.
Ключевые слова: железнодорожный транспорт, цифровизация, развитие, приоритетные направления, цифровая трансформация, научно-технологическое развитие, технические средства.
ӘОЖ 334.72
DOI
Антаев Ж.Т., докторант, zheka.n73@mail.ru
Кангалакова Д.М. PhD, қауымдастырылған профессор,
dmuratbekovna@mail.ru
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН БИЗНЕСТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Аңдатпа. Мақала тауарлар мен қызметтердің жаhандық және ішкі нарығының үнемі өзгеріп отыратын конъюктурасы жағдайында Қазақстан Республикасындағы шағын бизнестің қазіргі жай-күйін зерттеуге арналған. Шағын кәсіпкерлікті дамыту Қазақстандағы бизнесті дамытудың басым бағыттарының бірі болып табылады, өйткені үкімет бірінші кезекте бизнесті мемлекеттік қолдау, жинақтарды ішкі жинақтау және ашық экономиканы көтермелеу арқылы экономиканы ынталандыру мақсатын айқындайды. Жұмыста әлемдік дағдарыстар түріне тап болған шағын бизнесті жүргізудің негізгі ерекшеліктері, сондай-ақ Қазақстан Үкіметі көрсететін мемлекеттік қолдаудың артықшылықтары талданады.
Түйінді сөздер: кәсіпкерлік, шағын бизнес, Қазақстан.
DOI
Ажибаева Г.М., доцент, менеджмент магистрі,gulzhan121983@mail.ru
ХАЛЫҚТЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ САУАТСЫЗДЫҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕР ЕТУІ
Андатпа. Қаржылық сауатсыздық-бұл жеке қаржыны басқаруда білім мен дағдылардың жетіспеушілігі, бұл қолма-қол ақшаны тиімсіз пайдалануға, қарыз жүктемесінің өсуіне және алаяқтық схемаларға осалдыққа әкеледі. Халықтың қаржылық сауатсыздығы әлеуметтік-экономикалық жағдайға айтарлықтай теріс әсер етеді. Жеке тұлғалардың қаржылық білімінің төмендігі олардың ақшаны тиімсіз басқаруына, қарызға тәуелділіктің артуына және жинақтау мәдениетінің болмауына әкеледі. Бұл өз кезегінде халықтың әлеуметтік осал топтарының көбеюіне, тұтынушылық несиелердің шамадан тыс өсуіне және экономикалық теңсіздіктің ұлғаюына алып келеді. Мақалада халықтың қаржылық сауатсыздығының әлеуметтік-экономикалық жағдайға әсері қарастырылады. Қаржылық білімнің жеткіліксіз деңгейі жеке қаржыны тиімсіз басқаруға, шамадан тыс қарызға және алаяқтық схемаларға осалдыққа әкеледі. Қаржылық сауатсыздық азаматтардың әл-ауқатының төмендеуіне, ұлттық экономикадағы әлеуметтік теңсіздік пен тұрақсыздықтың өсуіне ықпал етеді. Мақалада Қазақстандағы өзекті ахуал, мемлекеттік деңгейде қабылданатын шаралар, сондай-ақ халық арасында қаржылық сауаттылықты арттыру қажеттілігі талданады.
Түйін сөздер: азаматтардың әлеуметтік әл-ауқаты, қаржылық сауаттылық, қаржылық сауатсыздық, әлеуметтік-экономикалық жағдай, жеке қаржы, қаржылық тәуекелдер, қарыз жүктемесі, экономикалық тұрақтылық, қаржылық білім, тұтынушылық несие, экономикалық теңсіздік, жинақтау мәдениеті, қаржылық алаяқтық, қаржылық пирамида.
УДК 37.032
DOI
Азатаева К. Б., магистр образования, доцент,azataeva_kb@mail.ru
УСТОЙЧИВОЕ РАЗВИТИЕ В КАЗАХСТАНЕ И ОБРАЗОВАНИЕ: ПУТИ ИНТЕГРАЦИИ И ВЫЗОВЫ
Аннотация. Статья рассматривает вопросы устойчивого развития и образования в Казахстане. Особое внимание уделено концепции устойчивого развития и его влиянию на образовательную систему. Автор обсуждает, какие меры необходимо принять в сфере образования для обеспечения экологической и социальной устойчивости. Кроме того, в статье предлагаются рекомендации по внедрению образовательных программ и методических подходов для реализации целей устойчивого развития в Казахстане. Рассматриваются вопросы повышения экологической грамотности среди школьников и формирования общей экологической ответственности в обществе. Также обсуждаются сложности и возможности внедрения идей устойчивого развития в систему образования.
Ключевые слова: Устойчивое развитие, экологическое образование, социальная устойчивость, образование в Казахстане, интеграция, экологическая грамотность, образовательные программы, экологическая ответственность, цели устойчивого развития, образовательная система
УДК 338.45
DOI
Айтбенова А.А., старший преподаватель, aya81aa@gmail.com
РАЗВИТИЕ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНОЙ ОТРАСЛИ В КОНТЕКСТЕ ЦИФРОВИЗАЦИИ И ЗАРУБЕЖНОГО ОПЫТА
Аннотация. Цифровизация открывает новые возможности и способы ведения бизнеса во всех отраслях экономики. Данный процесс не обходит стороной и железнодорожную отрасль. Критичность цифровизации этой отрасли объясняется повсеместным использованием железнодорожного транспорта, возрастающими потребностями в качестве и скорости предоставления транспортных услуг. Настоящая статья посвящена анализу приоритетных направлений цифровой трансформации железнодорожной отрасли. Были выделены ключевые тренды цифровой трансформации, приоритетные направления научно-технологического развития. Целью данной статьи является описание проведённого трёхуровневого исследования перспектив научно-технологического развития железнодорожной отрасли в контексте цифровизации экономики на основе применения методов системного анализа международного опыта.
Ключевые слова: железнодорожный транспорт, цифровизация, развитие, приоритетные направления, цифровая трансформация, научно-технологическое развитие, технические средства.
ӘОЖ 334.72
DOI
Антаев Ж.Т., докторант, zheka.n73@mail.ru
Кангалакова Д.М. PhD, қауымдастырылған профессор,
dmuratbekovna@mail.ru
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН БИЗНЕСТІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Аңдатпа. Мақала тауарлар мен қызметтердің жаhандық және ішкі нарығының үнемі өзгеріп отыратын конъюктурасы жағдайында Қазақстан Республикасындағы шағын бизнестің қазіргі жай-күйін зерттеуге арналған. Шағын кәсіпкерлікті дамыту Қазақстандағы бизнесті дамытудың басым бағыттарының бірі болып табылады, өйткені үкімет бірінші кезекте бизнесті мемлекеттік қолдау, жинақтарды ішкі жинақтау және ашық экономиканы көтермелеу арқылы экономиканы ынталандыру мақсатын айқындайды. Жұмыста әлемдік дағдарыстар түріне тап болған шағын бизнесті жүргізудің негізгі ерекшеліктері, сондай-ақ Қазақстан Үкіметі көрсететін мемлекеттік қолдаудың артықшылықтары талданады.
Түйінді сөздер: кәсіпкерлік, шағын бизнес, Қазақстан.
УДК 004.4:004.9
DOI
Баймухамедов М.Ф., доктор технических наук, профессор, bmf45@mail.ru
Баймухамедова Г.С.,кандидат экономических наук, профессор,
gulzada48@mail.ru
Александрова М.Л.,доцент, aml65@mail.ru
Исаева Н.Н.,доцент, royn1@mail.ru
СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ПОЛИТИКА ГОСУДАРСТВА В УСЛОВИЯХ ЦИФРОВОЙ ЭКОНОМИКИ
Аннотация. Рассматриваются основные положения социально-экономической политики государства. Отмечается, что для проведения эффективной экономической политики необходимо использовать как приемлемый зарубежный опыт, так и формировать отечественный опыт регулирования социально-экономических процессов. Обобщается зарубежный опыт реализации государственной социально-экономической политики в условиях цифровой экономики и рассматриваются перспективы его применения в нашей стране. В Казахстане потенциал социально-экономической политики в регулировании инновационного развития, повышении конкурентоспособности экономики и обеспечении национальной безопасности используется недостаточно.
Ключевые слова: социально-экономическая политика, зарубежный опыт,экономический рост, инновационное развитие, цифровая экономика, экономические преобразования.
UDK 004.4:004.9
DOI
Baimukhamedova A.M., professor, djanin50@gmail.co
Baimukhamedova G.S., Candidate of Economics Sciences, professor,
gulzada48@mail.ru
Aimurzinov M.S., Candidate of Economics Sciences, professor, ams-66@mail.ru
THE IMPLICATIONS OF UNEXPLAINABILITY IN AI MODELS FOR AUDITING FINANCIAL STATEMENTS
Abstract. This paper examines the complexity of explainability in AI models. Specifically, the impact this has on AI being adopted in the auditing profession and the implications to stakeholders and auditing professionals. The results indicate that as there is increasingly more data, the models become more complex to understand, making it hard to understand an algorithm's outcomes. This seriously impacts stakeholders and auditing firms when AI tools are used in auditing procedures. Auditors will not be able to justify and validate AI’s conclusion. Thus, making it hard for stakeholders to trust the opinions and conclusions provided using AI algorithms.
Keywords: artificial intelligence, AI models, audit profession, financial reporting, auditors, algorithms, AI tools.
УДК 349.41
DOI
Тилешова Г. Ж., кандидат юридических наук, доцент, tileshova_g@mail.ru
ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ ИНФОРМАЦИОННОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ЗЕМЕЛЬНЫМИ РЕСУРСАМИ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН
Аннотация. В статье проведен анализ современного состояния и проблем информационного обеспечения управления земельными ресурсами в Республике Казахстан. Доказано, что сложность взаимосвязей и постоянный взаимообмен информации между различными подсистемами управления земельными ресурсами обуславливает необходимость применения процессного системного подхода к информационному обеспечению управленческой деятельности в сфере землепользования. Исследован мировой опыт функционирования интегрированных земельно-информационных систем, а также предложены пути его имплементации в отечественной системе землепользования.
С целью повышения эффективности информационного обеспечения системы управления земельными ресурсами обоснована целесообразность интеграции всех сведений о земельных участках разных направлений в комплексную систему по природным, экономическим и юридическим признакам.
Ключевые слова: земельные ресурсы; информационная система; интеграция; информационное обеспечение; кадастр; управление.
DOI
Баймухамедов М.Ф., доктор технических наук, профессор, bmf45@mail.ru
Баймухамедова Г.С.,кандидат экономических наук, профессор,
gulzada48@mail.ru
Александрова М.Л.,доцент, aml65@mail.ru
Исаева Н.Н.,доцент, royn1@mail.ru
СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ПОЛИТИКА ГОСУДАРСТВА В УСЛОВИЯХ ЦИФРОВОЙ ЭКОНОМИКИ
Аннотация. Рассматриваются основные положения социально-экономической политики государства. Отмечается, что для проведения эффективной экономической политики необходимо использовать как приемлемый зарубежный опыт, так и формировать отечественный опыт регулирования социально-экономических процессов. Обобщается зарубежный опыт реализации государственной социально-экономической политики в условиях цифровой экономики и рассматриваются перспективы его применения в нашей стране. В Казахстане потенциал социально-экономической политики в регулировании инновационного развития, повышении конкурентоспособности экономики и обеспечении национальной безопасности используется недостаточно.
Ключевые слова: социально-экономическая политика, зарубежный опыт,экономический рост, инновационное развитие, цифровая экономика, экономические преобразования.
UDK 004.4:004.9
DOI
Baimukhamedova A.M., professor, djanin50@gmail.co
Baimukhamedova G.S., Candidate of Economics Sciences, professor,
gulzada48@mail.ru
Aimurzinov M.S., Candidate of Economics Sciences, professor, ams-66@mail.ru
THE IMPLICATIONS OF UNEXPLAINABILITY IN AI MODELS FOR AUDITING FINANCIAL STATEMENTS
Abstract. This paper examines the complexity of explainability in AI models. Specifically, the impact this has on AI being adopted in the auditing profession and the implications to stakeholders and auditing professionals. The results indicate that as there is increasingly more data, the models become more complex to understand, making it hard to understand an algorithm's outcomes. This seriously impacts stakeholders and auditing firms when AI tools are used in auditing procedures. Auditors will not be able to justify and validate AI’s conclusion. Thus, making it hard for stakeholders to trust the opinions and conclusions provided using AI algorithms.
Keywords: artificial intelligence, AI models, audit profession, financial reporting, auditors, algorithms, AI tools.
УДК 349.41
DOI
Тилешова Г. Ж., кандидат юридических наук, доцент, tileshova_g@mail.ru
ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ ИНФОРМАЦИОННОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ЗЕМЕЛЬНЫМИ РЕСУРСАМИ В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН
Аннотация. В статье проведен анализ современного состояния и проблем информационного обеспечения управления земельными ресурсами в Республике Казахстан. Доказано, что сложность взаимосвязей и постоянный взаимообмен информации между различными подсистемами управления земельными ресурсами обуславливает необходимость применения процессного системного подхода к информационному обеспечению управленческой деятельности в сфере землепользования. Исследован мировой опыт функционирования интегрированных земельно-информационных систем, а также предложены пути его имплементации в отечественной системе землепользования.
С целью повышения эффективности информационного обеспечения системы управления земельными ресурсами обоснована целесообразность интеграции всех сведений о земельных участках разных направлений в комплексную систему по природным, экономическим и юридическим признакам.
Ключевые слова: земельные ресурсы; информационная система; интеграция; информационное обеспечение; кадастр; управление.